Wednesday, January 10, 2007

"Tonguç" nereden geliyor, ne demek?

Bir genç kardeşim bu akşam bana bunları sordu; ""Tonguç" nereden geliyor, ne demek?" Üzücü bir durum bu, daha yeni sayılabilecek yakın tarihimiz hiç yaşanmamış gibi..

Cevaba gelince; Tonguç'un anlamı "doğuş" tur, seslerini biraz eğip bükünce de ortaya çıkıyor. Türklerde Orta Asya'dan bu yana ilk doğan erkek çocuklarına verilegelen bir addır. Ama benim bu adı almamın farklı bir nedeni var; tüm ailem öğretmendir, ilkokul öğretmenleri, ve ön ismim Antalya Aksu Köy Enstitüsü 01/11/1946 tarihli mezunu dedem Hasan Yılmaz'dan, göbek ismim ise Cumhuriyet'imizin bence en umut veren eğitim projesi olan Köy Enstitülerinin kurucularından İsmail Hakkı Tonguç'a ithafen verilmiş.

Köy enstitülerinin kapatılması Türkiye’nin gelişimine önemli bir darbe vurmuştur. Bu proje kisa dönemde birçok şey başarmıştır. Bunları özetleyecek olursak;
- feodal toplumun üretim ve yaşam biçiminin ortadan kaldırılmaya başlanması,
- laik eğitimin başlaması,
- toprak ağalarının topraklarını hissetme korkusu yaşamaları,
- sanayi için işgücü oluşturulmaya başlanması,
- sanat, edebiyat ve bilim-teknolojide oluşan olumlu beklentiler
- demokratik toplum ve kültür için altyapı oluşturulmaya başlanması,
- “ataerkil toplum” dan çekirdek aile toplumuna geçiş belirtileri verilmeye başlanması,
- analitik düşünen ve sorgulayan bireyler yetiştirmeye başlayan demokratik ve üretici eğitim modeline geçilmesi
1940-1953 yılları arasında 21 enstitü 17,000 üzerinde mezun verdi.

İsmimin bana hayatım boyunca yüklediği sorumluluğun farkındayım, ben de elimden geldiğince her fırsatta paylaşıyorum, çevremdeki gençleri her konuda "nedenselliğe" ve "deneyselliğe" yönlendiriyorum.




Ersin Unkar'a katkısı için tesekkurler.

Daha fazla bilgi için;
sozluk.sourtimes.org - Koy Enstituleri
İsmail Hakkı Tonguç Wiki
Köy Enstitüleri Wiki
Hasan Âli Yücel Wiki

6 comments:

Anonymous said...

Bilgi paylaşımı konusunda ustune yoktur ustat:)

Anonymous said...

Acı olanı Köy Enstitüleri'ni İsmet İnönü'nün Adnan Menderes'in önünü almak için kendi eliyle kapattırmış olmasıdır. İsmet Paşa'nın zayıf noktası olan iktidar hırsının millete en acı mirası olsa gerek...

Anonymous said...

İsmine hayata karşı sergilediğin benzersiz duruşla ayrı bir anlamda
sen yükledin.

Artık seni tanıyan biri çocuğuna
Tonguç adını takar ise, o çocuğun
daha da bi kasması gerekecek ;)

if(bilgi == güç)
Tonguç = TamGüç(FullForce);

Unknown said...

tonguçcum biliyormusun deden ile babam aynı yerden mezun olmuş babamda antalya aksu öğretmen okulundan mezun olup odtü ye geçmiş
ne acıdır ki kapanması ve bugünlere gelinmesi.
Bu arada ayrılık üzerine yazdığın yazını da okudum.Hayatta büyük acılar olmasın ayrılıklarda gelip geçiyor.Baksana yıllar olacak neredeyse görüşemeyeli.Ayrılıklarda geçiyor da beyninde ki anılar albünü bir türlü silemiyor insan işte...
sevgier...

efe said...

Bir yaz günü Almanyaya uçuyoruz,yanımda Ergin Bey. Dedem İzmir Kızılçullu Köy Enst. mezunu olduğu için, ondan kalma fotoları hatırlayarak TKE hakkındaki muhabbetimizi derinleştiriyorum.Kendisinin engin bilgisinden faydalanıyorum.Daha sonra konu uçmaya geliyor.Uçma tutkusundan bahsediyor Ergin Bey, gözleri büyüyerek...Bir an yanımda oturanın Ergin Bey değil de sanki Richard Bach olduğunu düşünüyorum.Gülümsüyorum içimden.Daha sonra uykuya dalıyor...
İsmail Hakkı TONGUÇ, dünyada eşi olmayan ve eğitim alanında tüm dünyaya bir model oluşturacak olan TKE fikrini, dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali YÜCEL ile birlikte imar ederken belki de bu çocuk yürekli DEV ile ilgilenmeyi biraz ihmal etmiştir diye geçiriyorum içimden. Yine bir hava boşluğuna giriyoruz.Yolcular etraflarına endişeli gözlerle bakarken, uyuyor Ergin TONGUÇ. Ergin Bey'in "Sallanmayan uçaktan korkacaksın" sözü geliyor aklıma.Gülümsüyorum kendi kendime...

efe

Tonguç said...

Uğur Mumcu'nun köy enstitüleri konuşması - http://fizy.com/s/105lmq